Gedeon, Johanna2024. március 28., csütörtök
Kultúra

Cigányság: egy viruló kisebbség az öregedő Európában

2005.02.02.Admin
National Geographic Magyarország

A kelet-közép európai térség romapolitikájának radikális fordulatát ígéri a Roma Évtized 2005-2015 című program, amelyet szerdán indít el ünnepélyes keretek között Szófiában a leginkább érintett nyolc európai kormány vezetője, köztük Gyurcsány Ferenc miniszterelnök.

A Roma Évtized programja az első közös nemzetközi erőfeszítés arra, hogy változást idézzen elő a romák életében, akik közül sokan kirívó szegénységben tengődnek Európa szívében – hangoztatja a szerdai szófiai találkozó alkalmából kiadott nyilatkozatában a Világbank, amely a Soros György-féle Nyílt Társadalom Intézettel együtt a kezdeményezés fő pénzügyi támogatója.

A Világbank közleménye szerint a Bulgáriában, Romániában, Magyarországon és Szerbiában élő romák életszínvonala negyede-tizede a többségi lakosságénak, a bolgár és a román cigányok közel 40 százaléka napi 2, 15 dollárnál kevesebb jövedelemből kényszerül megélni.

„Hét-kilenc milliós lélekszámával a cigányság a legnagyobb kisebbség Európában, ám egyúttal a legszegényebb és a leggyorsabban növekvő is. A fiatal romák 70-80 százaléka még az általános iskolát sem fejezi be, 50-80 százalékuk a mentálisan vagy testileg fogyatékos gyermekek számára létesített iskolákba jár, ami csökkenti munkaerőpiaci esélyeiket” – mutat rá a Világbank.

A Roma Évtized esélyt kínál a történelem menetének megfordítására és erősítheti a politikai akaratot a romák teljes jogú állampolgárként való beillesztésére az európai társadalmakba – hangsúlyozta James Wolfenson, a Világbank elnöke.

Gyorsan növekvő, fiatal kisebbség

A cigányság gyorsan növekvő kisebbséget alkot Kelet-Közép-Európában a nagyon dinamikus születési arányszámnak köszönhetően, míg az általuk lakott országok népessége ezzel ellentétben gyorsan öregszik.

Szlovákiában például a romák száma a 15 évvel ezelőtti mintegy 250 ezerről 400 ezerre emelkedett, azaz az összlakosság 4 százalékáról 7 százalékára a szlovák népesedéskutató központ adatai szerint. A cigány kisebbség már csak azért is fiatalabb, mert alacsonyabb a várható élettartama: Szlovákiában 3, Romániában 7 évvel rövidebb a lakosság többi részéhez képest.

Egy 2004 novemberi tanulmány szerint Bulgáriában a romáknak csak 10, 6 százaléka volt 60 évesnél idősebb, míg a nem cigányok körében 35, 1 százalék volt ez az arány. – Más etnikai csoportokhoz képest a romák vannak a legkedvezőbb demográfiai helyzetben, mert nincsenek kitéve a szláv bolgárokra jellemző tömeges elöregedésnek – kommentálta az adatokat a szófiai tanulmány.

Magyarországon a 2001-es népszámlálás adatai szerint a cigányok 36 százaléka volt 14 évesnél fiatalabb, míg a többségi lakosságnak csak 16 százaléka tartozott ehhez a korosztályhoz, és a magyar romáknak csak 4 százaléka volt 60 évesnél idősebb, szemben a nem romák 21, 1 százalékával.

A térség országaiban a romák 40-50 százaléka 20 évesnél fiatalabb.

Boris Vano szlovák demográfus szerint a magas születési arányszám a cigány lakosság legszegényebb rétegeire jellemző. – A falvakban nagyon alacsony színvonalon élő népesség tipikusan úgy viselkedik, mint a fejlődő országok lakossága: magas a születési arányszám, magas a halandóság is, és alacsony életkorban hozzák világra az első gyermeket. Ezzel szemben nincs különbség a társadalomba beilleszkedett romák és a többségi lakosság között – mondta a szlovák szakértő.

Az iskolarendszer peremén

A nagy népszaporulat fokozza a szegénység és a diszkrimináció problémáját. Beiskolázáskor a roma gyermekek gyakran az iskolarendszer peremére szorulnak. Így például Csehországban a cigánygyerekek 75 százalékát az eredetileg fogyatékosok számára létesített kisegítő iskolába iratják be.

Kelet-Közép-Európában mindenütt nehéz pontosan megállapítani a cigány kisebbség lélekszámát. Népszámláláskor a romák a legszívesebben elhallgatják etnikai hovatartozásukat, Szlovákiában például a 2001-es összeíráskor a lakosságnak mindössze 1, 7 százaléka vallotta magát romának. A Romániában élő cigányok számát a hivatalos statisztika 535 ezerre teszi, de különféle szervezetek szerint valószínűleg legalább 1, 5 millióan vannak, de lehet, hogy kétmillióan. Bulgáriában a legutóbbi népszámláláskor 370 ezren vallották magukat romának, de valódi számuk 700 ezerre becsülhető.

Az Európai Unió egy 2004-ben közzétett jelentése 10, esetleg 12 millióra becsüli az Európában élő cigányok számát, akik így a kibővült unió összlakosságának mintegy 2 százalékát alkotják. – A számadatok bizonytalansága ellenére nem kétséges, hogy az Európában élő cigányság összlétszáma jócskán meghaladja számos uniós tagállam teljes lélekszámát – kommentálta az adatokat az uniós jelentés.

Kapcsolódó cikkeink:

  • Indiából származnak-e a cigányok?
  • Átlagosan tíz évvel rövidebb a romák élete

  • Több ezer éves szekeret rejtett egy sír

    Több ezer éves szekeret rejtett egy sír

    A 35-40 éves korában elhunyt férfit szarvasmarháival és szekerével együtt temették el.

    Rejtett, ősi alagútrendszert találtak Izraelben

    Rejtett, ősi alagútrendszert találtak Izraelben

    A felszín alatti folyosókat rejtőzködésre használhatták a Bar Kohba-felkelés idején.

    Ezeréves korcsolyát találtak

    Ezeréves korcsolyát találtak

    A Csehországban feltárt lelet ritka bepillantást nyújt a középkori emberek találékonyságába és mindennapjaiba.

    Bronzkincsekkel teli ősi sírokat találtak Kínában

    Bronzkincsekkel teli ősi sírokat találtak Kínában

    Egy tükör, egy tányér, egy harang és más leletek kerültek elő.

    Megtalálták Nagy-Britannia Pompejiét

    Megtalálták Nagy-Britannia Pompejiét

    A több ezer éves település ritka betekintést nyújt a bronzkori mindennapokba.

    National Geographic 2024. márciusi címlap

    Előfizetés

    A nyomtatott magazinra,
    12 hónapra

    18 780 Ft

    Korábbi számok

    National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

    Hírlevél feliratkozás

    Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

    Kövess minket