Gedeon, Johanna2024. március 28., csütörtök
Magazin

Adirondacki ősz

2011.10.05.Admin
National Geographic Magyarország

Van, ahol a természetvédelem békésen megfér a gazdasági érdekekkel.
Jó példa erre egy végtelennek tűnő vadregényes erdőség New York állam északkeleti szegletében…

Írta: Verlyn Klinkenborg
Fényképezte: Michael Melford

 

New Yorktól északra, a nagyvárostól alig kétórányi autóútra lakom, ahol már érezhető az Adirondack-hegység különös csábereje. Ha otthonomtól észak vagy nyugat felé veszem az irányt, újabb két óra, s máris a hegyek közt találom magam… Mágnesként vonz ez a vidék! Éppúgy, mint Manhattan, csak merőben más okból. Úthálózata gyér, a táj néptelen. Rengeteg vadon ez – hegyek sora, temérdek folyó, tó meg mocsár zárja el szinte teljesen a külvilágtól. Elég viszont megmászni a „Magas Csúcsok” bármelyikét, és – ameddig a szem ellát – föltárul a vándor előtt az egész Adirondack.

A látogatók áradata a 19. század derekán indult meg e hegyvidék felé. Kezdetben még csak ekhós szekéren, vonattal vagy a George-tavon járó gőzhajókon érkeztek. Ma már könnyebb a dolgunk: elég, ha letérünk az Albany városából Montreal felé vezető műútról, és máris ott vagyunk. A hegyek között kószáló látogató mégis úgy érezheti, hogy elnyeli őt az ősvadon.

Dél felől közelítve a táj szinte minden kilométerrel változik. Csakhamar sötétlő erdőbe érünk – vörös lucok, balzsamfenyők, bükkfák és kanadai fenyők fala szegélyezi az utat. Majd hirtelen csupasz sziklák közt haladunk tovább: ősi kőzetek bújnak ki itt a felszínre, magasodnak a táj fölé. Ezután a víz birodalma következik – a kisebb és nagyobb tavak, rejtőzködő vízfolyások, patakok világa. Néhol annyira mocsaras a talaj, hogy legföljebb a hódok súlyát bírja meg. Olyan ősi, érintetlen természet ez, ahová a 19. századi amerikai gondolkodó, William James elvágyott a civilizáció elől. Egykori és mai vándorok millióival együtt ő is nekivágott hát a hegyvidéknek, s 1898 nyarán egyetlen feledhetetlen napon megmászta a Mount Marcy, a Basin Mountain meg a Gothics csúcsait.

Másokat a St. Regis vízi paradicsoma csábítja ide: ők kenuikkal ringanak a csillámló tótükrön, miközben halkan csobbanva hullámzik csónakjuk mögött a víz. Könnyen úgy érezheti ilyenkor bárki, hogy visszatért abba az 1898 előtti korba. Ha ugyan nem 1609-be, amikor a francia hajós-térképész-felfedező, Samuel de Champlain először pillantotta meg ezt a varázsos hegyvidéket…

A gyanútlan látogató azt hinné, hogy William James száz évvel ezelőtti „ősi erdősége” alig változott, holott ma már szinte minden másmilyen, mint egykor. A Magas Csúcsokról kibontakozó nyári táj egybefüggő zöldje remekül elleplezi azt a tényt, hogy ez a bolygó talán legszövevényesebb struktúrájú és múltú természetvédelmi parkja.

Legkönnyebben úgy érthetjük meg ennek magyarázatát, ha végiggondoljuk, miként is jönnek létre a természetvédelmi parkok! A Yellowstone jószerével érintetlen területét 1872-ben például egyetlen határozattal nyilvánította védetté az amerikai Kongresszus, és ezzel megszületett a világ első nemzeti parkja. Az Adirondack térségében – főleg a Champlain-tavat és a Hudsont tápláló folyók, patakok vidékén – viszont már akkoriban is egészen más volt a helyzet. Javában irtották az erdőket, majd a helyben égetett faszén a közeli bányák vasércét feldolgozó kovácsműhelyekbe került. A kanadai fenyők kérgét cserzőműhelyek, a folyókon leúsztatott rönköket fűrésztelepek dolgozták föl. S mindez persze még a favágás gépesítése előtti hőskorban történt – mellmagasságban elvágott tönkök maradtak a fejszével és fűrésszel vitézkedő favágók után, a rönköket lovakkal vontatták le a vízpartra, hogy azután a hivatalosan is „közúttá” minősített folyók sodrára bízzák őket.

A teljes cikket elolvashatja a magazin 2011. októberi lapszámában.


Afganisztán helyett Salgótarján

Afganisztán helyett Salgótarján

Shah Timor dokumentumfilmes, múzeumi fotós kalandos élettörténete Afganisztánból indult, ahonnan azért küldte Magyarországra a családja, hogy túlélje a háborút. Salgótarjánban olyan meleg fogadtatásra lelt, hogy második otthonául választotta a várost: bárhol járjon is a világban, ide siet vissza családjához.

Sivatagi galéria

Sivatagi galéria

A Szahara algériai vidéke rejti őstörténetünk legnagyobb művészeti múzeumát.

Erdei tavak: az élet forrásai

Erdei tavak: az élet forrásai

Az esők által utántöltött időszakos kisvizek oázisában varázsütésre indul virágzásnak az élet. A tavak aztán kiszáradnak, de a következő évben újraindul a ciklus.

Két világ között

Két világ között

Egy amazóniai nép a modern technika vívmányait is beveti, hogy megvédhesse ősi életmódját.

Vékony jégen

Vékony jégen

Jennifer Hayes bő egy évtizede követi és fényképezi a grönlandi fókák családi életének kulisszatitkait az Atlanti-óceán egyre melegedő északnyugati térségében.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket