Gedeon, Johanna2024. március 28., csütörtök
Tudomány

Ahány nyelv, annyi diszlexia

2004.09.03.Admin
National Geographic Magyarország

Egy új kutatás bebizonyította, hogy a diszlexia kulturálisan meghatározott, azaz az olvasási zavarokért felelős agyi régiók máshol helyezkednek el egy kínainál, egy magyarnál vagy egy angolnál.

A diszlexia, olvasási zavar nem vezethető vissza egy adott agyi régió rendellenes működésére, nyelvenként és kultúránként más és más területek zavara okozza – állítja egy kínai kutatócsoport, amely kínai gyermekek olvasási zavarainak okát vetette össze nyugati eredményekkel.

A felfedezés megmagyarázza azt is, hogy miért lehet valaki diszlexiás az egyik nyelven és miért nincsenek hasonló jellegű problémái egy másikon. Előfordulhat, hogy egy kétnyelvű, például angolt és japánt beszélő embernek az egyik nyelven vannak olvasási zavarai, a másikon viszont nincsenek. A kutatócsoport reményei szerint az eltérő okok felismerése segíthet az adott nyelvre tervezett olvasásterápiák kifejlesztésében is.

Olvasalási Zvrok

A diszlexiával élő emberek gyakran nehezen ismerik fel és értelmezik az olvasott szavak formáját és jelentését, ugyanakkor a szavakat helyesen alkalmazzák a beszélt nyelvben.

Az alfabetikus nyelveket – (a betűjeleket hangokká és nem szótagokká vagy gondolatokká konvertáló nyelvek – ilyen kivétel nélkül az összes európai nyelv) – beszélők sokszor nem képesek a betűket hangokra váltani. Azaz el tudják olvasni a szöveget, de nem tudják kiejteni azt. Ismert, hogy náluk a diszlexia kialakulásáért elsősorban a bal oldali temporoparietális agykéreg csökkent aktivitása felelős.

A magyar nyelvben a legtöbb olvasási probléma a rövid-távú memória zavaraival hozható összefüggésbe.

A kínai nyelvet beszélőknek viszont átlag 5000 szót jelentő karaktert kell fejben tartaniuk, így náluk a betű-hangalak átalakítás problémái helyett inkább ez jelenthet nehézséget. A kínai diszlexiások nem tudják az adott szimbólumnak megfelelő szót megjegyezni, nem képesek a jelből a szót extrapolálni. Ez alapján Li Hai, a Hong Kongi Egyetem neurológusa feltételezte, hogy a kínai diszlexiásoknál más agyi régiók rendellenes műkődése lehet a diszlexiáért felelős.

Ahány nyelv, annyi diszlexia

A kínai kutató hipotézise tesztelése végett funkcionális mágneses rezonancia képalkotó eljárás segítségével vizsgált kínai gyermekeket, akiknek mindeközben nyelvi teszteket kellett megoldaniuk. A kutatás eredményeit a Nature hasábjain tette közzé.

Az első feladat során a gyermekeknek meg kellett állapítaniuk, hogy melyik két kínai karakternek van azonos kiejtése. A második feladatban egy valós és egy kitalált jelről kellett megmondaniuk, hogy melyik, milyen jelentéssel bír.

A diszlexiás gyermekek rosszabbul teljesítettek, azonban az egészséges és a diszlexiás gyermekek temporoparietális kortexének aktivitása nem volt eltérő. Ehelyett az olvasási zavarokkal szenvedők a bal homloklebeny középső területein (középső frontális gyrus) mutattak elégtelen aktivitást. Ezt a területet tartják felelősnek az alakzatok felismeréséért, a kiejtés és részben a jelentéstartalom felismerés funkcióiért.

A kutatás rámutat arra, hogy az olvasás idegi alapjai kulturánként mennyire eltérőek lehetnek, valamint hogy a nyelv természete, írásképe meghatározza a felelős agyi területek elhelyezkedését, vagy éppen fordítva. Mindenesetre a diszlexia individuális eltérés, ami alapjait az adott nyelv nagymértékben befolyásolja.

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

A ma élő dél-ázsiai folyami delfinek rokona volt az az állat, amely Amazónia perui részén élt 16 millió évvel ezelőtt, és akár 3,5 méteresre is nőhetett.

Környezetbarát felújítás

Környezetbarát felújítás

Az építészetben nemcsak az új épületeknél, hanem már a régiek felújításánál is eljárhatunk klímabarát,környezetbarát módon.

Élő tank a triászból

Élő tank a triászból

A krokodilok egy eddig ismeretlen, 215 millió éve élt ősi rokonát azonosították texasi kutatók.

Soha többé hólapát?

Soha többé hólapát?

Egy új fejlesztésnek köszönhetően az önmelegítő betonon nem fog megtapadni a hó vagy a jég, így talán majd elfelejthetjük a hólapátot vagy az útszórást - legalábbis bizonyos körülmények között.

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A sokak számára már most is igen magas élelmiszerárak a klímaváltozás hatására még magasabbra szöknek majd.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket