Auguszta, Bertold2024. március 29., péntek
Tudomány

Mi a különleges ebben a szivárványban?

National Geographic Magyarország

Vannak pillanatok, amikor a fotós szerencsés, és megfelelő helyen találkozik a megfelelő látvánnyal, ráadásul nemcsak szép, de ritka jelenséget is megörökít.

Forrás: Ásztai Dávid / Önök küldték

Első ránézésre Ásztai Dávid olvasónk felvétele egy igen látványos tájkép a Salgó várával, melyet szivárvány övez, azonban a légköroptikai jelenségben járatos szem számára ennél is izgalmasabb a kép. Azt jól láthatjuk, hogy dupla szivárványról van szó, a kép jobb oldalán, ahol a csapadékot adó záporfelhő napfényben fürdő csapadéksávjai is látszanak. Azonban a fő ív középső harmada, ami a vár feletti részre esik, valahogy olyan „furán” néz ki. Szélesebb az ív többi részénél, és a színeivel is van valami különös. Mi is ez?

A jelenséget, amelyben a szivárvány fő íve kettéágazik, ikerszivárványnak nevezzük, és igen ritka jelenség.

Ásztai Dávid fotójának részlete, ahol a szivárvány fő íve kettéválik. A jelenség könnyebb láthatósága végett a kivágott részlet kontrasztját megemeltük, bár ez ront a kép eredeti esztétikáján, azt megfelelően szemlélteti, hogy mi is a különleges ebben a szivárványban.
Forrás: Ásztai Dávid / Önök küldték

A kialakulása még nem teljesen tisztázott, de a legelfogadottabb elképzelés szerint a létrejöttéhez olyan esőcseppekre van szükség, amelyek nem teljesen szabályos gömb, hanem kissé lapított gömb alakúak. Az eltérés a szabályostól mindössze 2-3 százalék lehet, és csupán a nagy méretű esőcseppek jelenhet meg ilyen torzulás, mivel a méretük miatt esés közben a légellenállás már képes hatni rájuk, s a kis cseppben még domináns felületi feszültség gömb alakot eredményező erejét legyőzi.

A szivárványt eredményező fénytörés során a cseppeken belül szabályos utat jár be a fény. A gömbtől eltérő cseppben az útvonal kissé megváltozik, így a kilépő fény egy picit más helyen látszik majd, mint a gömb alakú cseppeknél, ezért megkettőződik egy szakaszon a szivárvány íve.
Forrás: Wikipedia

Amikor a napfény rásüt a csapadéksávra, egyszerre találkozik a normál, gömb alakú, valamint a kissé lapított gömb alakú cseppekkel, s a cseppeken belül megtett útja kissé eltér. A fő ív a normál gömbcseppekben lezajló fénytörés eredménye, míg a kettéhasadásával létrejött extra ív a lapított cseppben zajló, kissé eltérő fényutat eredményező fénytörésé.

A tapasztalatok alapján gyakrabban látható ikerszivárvány akkor, ha a látványért felelős zápor vagy zivatartömb heves, az intenzívebb csapadékban ugyanis a nagyobb esőcseppek aránya is nő.  Előfordulhat, hogy egészen közel egymáshoz két csapadéktömb vonul át előttünk, s az egyikben normál cseppek hullanak, míg a másikban nagy, és így kissé lapítottak.
A látvány nem tart sokáig, könnyen lehet, hogy csak fél perc, vagy 1-2 perc adatik meg, míg a kettéválás megfigyelhető a szivárvány fő ívén. Érdemes figyelni ilyen alkalmak során, és úgy fotózni a szivárványt, hogy az ív középső részét megörökítsük, ahol várhatóan bekövetkezik a kettéválás.
Míg egy-egy adott helyszínen évente átlagosan 7 alkalommal lehet szivárványt megfigyelni, az ikerszivárvány ennél sokkal ritkább, csupán néhány évente megpillantható jelenség. Talán az előttünk álló, Medárd napját követő, s reményeink szerint az eddiginél kissé csapadékosabb, már Cholnoky Jenő által is „európai monszunnak” nevezett időszakban mások is megpillanthatják e jelenséget.

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

A ma élő dél-ázsiai folyami delfinek rokona volt az az állat, amely Amazónia perui részén élt 16 millió évvel ezelőtt, és akár 3,5 méteresre is nőhetett.

Környezetbarát felújítás

Környezetbarát felújítás

Az építészetben nemcsak az új épületeknél, hanem már a régiek felújításánál is eljárhatunk klímabarát,környezetbarát módon.

Élő tank a triászból

Élő tank a triászból

A krokodilok egy eddig ismeretlen, 215 millió éve élt ősi rokonát azonosították texasi kutatók.

Soha többé hólapát?

Soha többé hólapát?

Egy új fejlesztésnek köszönhetően az önmelegítő betonon nem fog megtapadni a hó vagy a jég, így talán majd elfelejthetjük a hólapátot vagy az útszórást - legalábbis bizonyos körülmények között.

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A sokak számára már most is igen magas élelmiszerárak a klímaváltozás hatására még magasabbra szöknek majd.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket